День: 30 октября 2023

Որոշե՛ք միանդամի կարգը.
ա) 15aab             3կարգ
բ) −  9d²                          2կարգ
գ) 20xx y ²                   4կարգ

2)Ներկայացրե՛ք աստիճանի տեսքով.
ա) a² ⋅ a⁵=a⁷
բ) b² ⋅ b²=b⁴
գ) 5³ ⋅ 5⁷=5¹⁰

3)Տրված միանդամները բաժանե՛ք նման միանդամների խմբերի.
15xxy, −3 a² z, 3yx, 5aza, 17xy, −2yxx, 0.5 x² y, 4y x²

4)Արտահայտությունը գրե՛ք միանդամի տեսքով.
ա) 3ax + 5ax=8ax
բ) 25 x² − 4xx=21x²
գ) 12a b² − 5a b²=17ab²

5)Հաշվե՛ք արտահայտության արժեքը.
ա) a², երբ a = −5, 3, 4

-5²=25

3²=9

4²=16
բ) k³, երբ k = −1, 3, 5

1²=1

3²=9

5²=25

 Անտառը բոլորի ընկերն է

 1. Ընդգծված բառերով նախադասությունները ձևափոխի՛ր` ընդգծված բառերն ու արտահայտությունները փոխարինելով հականիշ բառերով ու արտահայտություններով:

Օրինակ`
Մարդը որ բարի ու ներողամիտ լինի, ավելի քիչ հիվանդ կլինի:-Մարդը որ չար ու հիշաչար չլինի, ավելի շատ առողջ կլինի:
Անտառը ոչ մեկի թշնամին չէ:

Անտառը բոլորի ընկերն է։

Անտարկտիդան գտնվում է երկրագնդի ծայր հարավում և ամբողջովին սառցապատ է:

Անտարկտիդան գտնվում է  երկրագնդի ծայր հարավում և ընդանրապես  կանաչապատ չէ։

Այնտեղ շատ ցուրտ է, ձմռանը երբեմն մոտ իննսուն աստիճանի ցուրտ է լինում:

Այնտեղ տաք չէ ձմռանը   երբեմն մոտ իննսուն աստիճանի ցուրտ է լինում։
 Չնայած «աշխարհի յոթ հրաշալիքներ» հանդիսացող բոլոր արձաններն ու շինությունները, բացի եգիպտական բուրգերից, կործանվել են, նրանց մասին հիշողությունն ապրում է դարեդար:

Չնայած աշխարհի յոթ հրաշալիքներ հանդիսացով ոչ մի արձան  ու շինություն բացի եգիպտական բուրգերից չի գոյատևել, նրանց մասին հիշողությունն ապրում է դարեդար:

Զարմանալի նյութ է ապակին։ 

Սովորական նյութ չէ ապական։

Միջագետքցիներն իրենց քաղաքների փողոցների ուղիղ ու լայն լինելը շատ խիստ էին պահպանում:

Միջագետքցիներն իրենց քաղաքների փողոցների ծուռ ու նեղ լինելը շատ խիստ չէին պահպանում:

Բոլորը գիտեն, որ արևը դեղին է, իսկ արևածագի և մայրամուտի ժամանակ`կարմիր:

Ոչ մեկ չգիտի, որ արևը դեղին է,  իսկ արևածագի և մայրամուտի ժամանակ`կարմիր։

 Բայց 1950 թվականի սեպտեմբերին Գերմանիայում, Ֆրանսիայում, Շվեյցարիայում ոչ թե դեղին, այլ երկնագույն արև են նկատել:

 Դրա պատճառը Կանադայի տափաստանների ու անտառների հրդեհն է եղել։ 

Դա եղել է  կանադայի տափաստանների  և անտառների  հրդեհների արդյունքում։

2.  . Տրված տեքստերը համեմատի՛ր և գրի՛ր, թե դրանք ինչո՛ վ են տարբերվում:

Ա. Հին Բաբելոնում գետի աղտոտման մեղավորը մահապատժի էր ենթարկվում: Պետրոս Մեծը Սիբիր էր աքսորում այն պետեբուրգցիներին, որոնք լվացքաջուր էին թափում Նևան: Իսկ այսօր մարդկության ունեցած ամբողջ ջուրն է ենթակա վտանգի: Մարդիկ անխնա թունավորում ու կեղտոտում են գետերն ու լճերը, ծովերն ու օվկիանոսները և դեռ ուրախանում են:
Հին Եգիպտոսի գրերի մեջ «զզվել» հիեորոգլիֆն արտահայտվել է թեք դիրքով պատկերված ձկան տեսքով: Հնագետները երկար ժամանակ չէին հասկանում այդ տարօրինակ զուգորդումը: Այժմ գիտենք, որ ձուկն աղտոտված ու թթվածնից աղքատացած ջրում է այդպիսի դիրք ընդունում:
Երբ թունավոր նյութն սկսում է ջրի մեջ տարածվել, ձկներն ահավոր վախենում են: Նրանք ջրի մակերևույթի մոտ են ելք փնտրում, ցատկում օդ, նետվում ափ: Հոգեվարքի պարը վերջանում է ջղաձգություններով, ապա ձկները սատկում են:
 Ի՞նչ է մտածում բանական մարդը:

Բ. Հին Բաբելոնում գետի աղտոտման մեղավորի աստղը խավարում էր: Պետրոս Մեծը Սիբիր էր քշում այն պետեբուրգցիներին, որոնք լվացքաջուր էին թափում Նևան: Իսկ այսօր մարդկության ունեցած ամբողջ ջրի գլխին է վտանգը կախված:Մարդիկ առանց սրտերը ցավելու թունավորում ու կեղտոտում են գետերն ու լճերը, ծովերն ու օվկիանոսները և դեռ աշխարհքով մեկ են լինում:
 Հին Եգիպտոսի գրերի մեջ «զզվել» հիեորոգլիֆը հանդես է գալիս թեք դիրքով պատկերված ձկան տեսքով: Հնագետները երկար ժամանակ գլխի չէին ընկնում այդ տարօրինակ կապը: Այժմ գիտենք, որ ձուկն աղտոտված ու թթվածնից աղքատացած ջրում է այդ օրն ընկնում:
Երբ թունավոր նյութն սկսում է ջրի մեջ տարածվել, ձկներին անպատմելի սարսափ է պատում: Նրանք ջրի երեսին են ճար ու ճամփա ման գալիս, իրենց ափ գցում: Հոգեվարքի պարը վերջանում է թալիկ-թալիկ գալով, ապա ձկները շունչները փչում են:
Ի՞նչ է մտքովն անցակցնում բանական մարդը:

 3. Տրված բարդ բառերի առաջին արմատը փոխելով՝ ստացի՛ր նոր բարդ բառեր:

Ոսկշար, բազմազբաղ, բազկատարած, գնդացիր, ստրկահոգի, սիրահոժար, մեղմանվագ, սառցալեզու, բանաձև, գաղտագողի:

Արծաթաշար,միազբաղ,միատարած,ուղացիր, բարեհոգի,բազմանվագ, Հայալեզու,միաձև,

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

 Տրված դարձվածքները գրի՛ր հոմանիշ բառերի և արտահայտությունների փոխարեն և անհրաժեշտ փոփոխություններ արա՛:

Համեմատի՛ր տրված ու ստացված տեքստերը:

Աչքդ է մտնում, ցավին ուրիշ դարման է գտել, խելքը գնում է (ուշքն ու միտքն իրենը չէ), թուրը աջ ու ձախ կտրում է, աչքի չընկնեն, խելքին փչածը, ամպերի հետ է խաղում, իր կաշվից վախեցող, կողքով անցնեն:
Մարդուն դուր է գալիս անտեսանելի դառնալու գաղափարը, ու նա մտածածը հեքիաթի է վերածում անտեսանելի դարձնող գլխարկի, անտեսանելի մարդու մասին: Իսկ բնությունն այդ խնդրին այլ լուծում է գտել: Նա ներկում է իր ստեղծած էակներին, պաշտպանական գունավորում է տալիս, որ թշնամիները նրանց չնկատեն: Բնության մեջ դա ամեն քայլափոխի երևում է: Անապատային գորշ դեղնավուն գույնն ունեն անապատի կենդանիների մեծ մաս` և՛ սարդը, և՛ որդը: Հյուսիսի ձյունածածկ հարթավայրերում ապրող կենդանիներին էլ` լինի դա բևեռային արջ, որ ձյան ֆոնի վրա նրանք չնկատվեն: 

Մարդու խելքը գնում է աչքի չնկնելու գաղափարը,և նա խելքին փչածը հեքիաթի է վերածում անտեսանելի դարձնող գլխարկի,անտեսանելի մարդու մասին։ Իսկ բնությունը այդ ցավին այլ դարման է գտել։ Նա ներկում է իր ստեղծած Էակներին,Պաշտպանական գունավորում է տալիս, Որ թշնամիները նրանց կողքով անցնեն։ Բնության մեջ դա աչքն է մտնում։  Հյուսիսի ձյունածածկ հարթավայրերում ապրող կենդանիներին էլ` լինի դա բևեռային արջ, որ ձյան ֆոնի վրա նրանք չնկատվեն: 

2. Տրված բարդ բառերի երկրորդ արմատը փոխելով՝ ստացի՛ր նոր բարդ բառեր:

Բառապաշար, վիրաբույժ, միամիտ, սևահոգի, մանրազնին, սրբատաշ, մազապուրծ, փայտահատ, մթնկա, դյուրահավան, մրրկածեծ, որմնադիր:

Բառատետր,վիրակապ,միաբջիջ,սևամորթ,մանրագնդակ,սրբապիղծ,մազագունդ,փայտաման,մթնշաղ,դյուրագրգիռ,որդի։  

3. Տրված բառերի բաղադրիչներով կազմի՛ր բաղադրյալ նոր բառեր:
Հայրապետ, դիմադիր, խաչակնքել, ծանրակշիռ, գլխարկ, զվարթաբան, ձայնասփյուռ, լուսապսակ, աստղագուշակ, մեղմաշունչ, կանխավճար, բարետես, ժպտալից:

Հայրասեր

Դիմակից

Խաչբառ

Ծանրաձող  կշռաքար   ծանրամարտ

Գլխամաշկ  գլխաշոր գլխավոր

Իրավաբան զվարթագին

Ձայնավոր ձայնաբան

Ծաղկեպսակ լուսաբան լուսային

Բախտագուշակ աստղադիտակ

Մեղմաձայն մեղմագնաց

Անվճար կանխամտացված

Բարեհոգի բարեկիրթ տեսարժան

Ժպտասեր լիցքավորիչ