День: 8 ноября 2023

Առաջադրանքներ․

1)Պարզեցրե՛ք արտահայտությունը և հաշվե՛ք արժեքը փոփոխականի տվյալ արժեքի դեպքում.
ա) y − (y + 1) + (y + 5)=y-y-1+y+5=y+4=4, երբ y = 0
բ) (3b − 2) + (b + 1)=3b-2+b+1=4b-1=8-1=7, երբ b = 2
գ) x + (2x − 1) − (2 − 3x)=, երբ x = −1

c.x+2x-1-2+3x=6x-3=-6+(-3)=-9

2)Բազմանդամը բերե՛ք կատարյալ տեսքի.
ա) 6x² − 3+(2x² − 4)= 6x² − 3+2x² – 4=8x²-7
բ) 6a² − a ³ +(12a + 5)= 6a² − a ³ +12a + 5
գ) 2a x ² − (a − 1)=2a x²-a+1=3a+x²+1
դ) 2a+ (5a + 2) − 4a ²=2a+ 5a + 2 − 4a ²=7a+16a+2=23a+2

a.

b.

c.

d.

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Պարզեցրե՛ք արտահայտությունը և հաշվե՛ք արժեքը փոփոխականի տվյալ արժեքի դեպքում.
ա) (7x − 3) − (4x + 1)= 7x – 3-4x-1=3x+2=6x+2 , երբ x = 2
բ) (1/2a + 8) − (2a − 6) + (3/2a + 1)=1/2a+8-2a+6+3/2a+1=4/2a+15-2a=4/2×5+15-10=4/2+10, երբ a = 5

2)Բազմանդամը բերե՛ք կատարյալ տեսքի.
ա) 1 − ( x² − x + 1)=1-x²+x-1=3x
բ) 2x − (3xy + y + 3x)=2x-3xy-y-3x=3xy-1x-y
գ) 4x + 2x-(x − 1)= 4x + 2x-x+1=5x+1
դ) 5 — (2 − 3c) + 7+(3c + 1)=5-2+3c+7+3c+1=11+6c
ե) 7a² + 5b²-(7a ² + b)= 7a² + 5b²-7a ² – b=28a+26b²

Անոր անխոնջ ընթերցանութիւնն և ուսումնասիրելու ոճը, որոնց վրայ չեմ ուզեր բոլորովին լռութեամբ անցնիլ, կրնան օրինակ մը ըլլալ իրեն հասակակից պատանեաց: Երբ գիրք մը սկսէր կարդալ, ձեռքէ չէր թողուր, մինչեւ որ չաւարտէր ամբողջ և հասու չըլլար անոր բոլոր իմաստներուն, ոճով մը և կարգով մը կը կարդար, ոչ նման իրեն շատ հասակակիցներուն, որոնք գրքերու ստէպ փոփոխութեամբ կուզեն անցնել իրենց ձանձրույթը: Երբ խրթին բառի կամ իմաստի մը հանդիպէր, առանց քննելու չէր անցներ  և ոչ ալ երկար ժամանակ  կը կենար վրան, այլ առանձին տետրի մէջ կը նշանակէր, որ յետոյ նոյն գրքին լուսաւոր տեղեաց հետ բաղդատելով հասկնար կամ գիտնական անձանց հարցնելով տեղեկանար: Անոր ընթերցանութեան չափ չկար. ոչ միայն սենեկին մէջ, այլ նաեւ դուրսը, պարտեզին մէջ, ճանապարհորդելու ժամանակ հետիոտն կամ գրաստի վրայ, միշտ ձեռքը գիրք մը ունէր: Ոչ մէկ առարկայ կամ զբաղումն կարող  չէր ցրումն պատճառել անոր կամ ետ կեցնել զինքն ընթերցումէն: Եղան օրեր՝ որ առանց ուտելու անցուց, գրքերու մէջ ընկղմած բոլորովին: Գեղեցիկ և յարմար օրինակները կամ վկայութիւնները միտքը կը պահէր, մեծ յիշողութեան տէր ըլլալով, կամ առանձին թղթիկներու վրայ կը նշանակէր, որով երբ հարկ ըլլար քարոզ տալ կամ հոգեւոր բանի մը վրայ խոսիլ, միշտ պատրաստ ունէր կարեւոր նյութերը: Յիշողութեան հետ՝ սուր անդրադարձութիւն մը ալ ունէր, արթուն և ըմբռնող միտք մը, որ ոչ միայն գրութեանց՝ այլ և գործերուն մէջ կերեւի:

Աղբյուր՝  Յովհաննէս Թորոսեան, «Վարք Մխիթարայ Աբբայի Սեբաստիոյ»

Վենետիկ, Մխիթարեան տպարան, 1932թ., էջ 73-74

Առաջադրանքներ

1. Առանձնացրո՛ւ անհասկանալի բառերը՝ բառարանի օգնությամբ մեկնաբանելով։

2. Համառոտ ներկայացրո՛ւ Սեբաստացու ընթերցանության ոճը, ձևը։ 

Սեբաստացին կարդում էր ամեն օր, նա կարդում էր իմաստաբար ոչ թե նրա հասակակիցների պես կարդալ ուղակի ձանձրույթը անցկացնելու համար։ Նա որտեղ գնար իր գիրքը միշտ իր հետ էր տանում,  կարդում էր ամեն տեղ սենյակում, պարտեզում, հյուրասենյակում և նույնիսկ դրսում։

3. Ներկայացրո՛ւ քո ընթերցանության ոճը/ 10  և  ավել նախադասություն/։ 

Ես կարդում եմ  երբ ինձ հանձնարարում են,կարդում եմ  օրվա ընթացքում մի քանի էջ։Կարդացածս ամպայման պատմում եմ որպեսզի ամրապնդվի հիշողությանս մեջ։Երբ կարդում եմ առանձնանում եմ իմ ննջասենյակում և սիրում եմ,որ կարդալուս ընթացքում լռություն տիրի։Շատ եմ սիրում կարդալ հետաքրքիր և արկածային  պատմվածքներ։

Աշխատանք դասարանում 

1. Գործողության անունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված առարկայի անուն: Գրի՛ր գործածված ածանցները:

Քերել-քերիչ, գրել-գրիչ, կապել-կապիչ, քամել-քամիչ,  բացել-բացիչ, գործել-գործիչ, խաղալ-խաղալիք, ուտել-ուտելիք, խմել-խմելիք, հագնել-հագնելիք, ձգել-ձգան , փակել-փակիչ, խթանել-խթան, փաթաթել-փաթթիչ, զսպել-զսպիչ, ջնջել-ջնջիչ, ծածկել-ծածկոց, կապել-կապիչ, օրորել-օրորոց:

2. Շարքի բոլոր բառերը բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի՛ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:

ա) Տնային, մարդկային, տղային+, կապկային, լեռնային:
բ) Ձգան, փական, իշխան, ձկան, վիպասան+:
գ) Պապոնք, մերոնք, ձերոնք, զարթոնք, հոնք+:
դ) Համառորեն,տնօրեն+, վեհորեն անսրտորեն, մարդկայնորեն:

3.Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Ինքն իրենից գոհ-ինքնագոհ, իրեն հավանող-ինքնահավան, իր կյանքի պատմությունը-ինքնակեսանգրություն, ինքն իրեն կրթել-ինքնակրթություն, իրեն ժխտել-ինքնաժխտում, իրեն սիրելը-ինքնասեր, իրեն կառավարելը-ինքնակառավարում:

4. Տրված արմատներով բաղադրյալ (բարդ և ածանցավոր) բառեր կազմի՛ր` դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում,  վերջում:

Ձեռք-ձերբակալել, հյուր-հյուրընկալ, հույս-անհույս, վերջ-անվերջ, գետ(գիտ), գետ-անգետ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1.Ընդգծված բառակապակցությունները մեկական բառերով փոխարինի՛ր:

Դեռևս հեռու անցյալում մարդիկ նկատել են, որ կաղնին ծառերի մյուս տեսակներից ավելի հաճախ է խփվում կայծակից😦կայծակահարվում)

Կայծակի ժամանակ և անձրևից պաշտպանվելու համար պատսպարվելու տեղ(թակստոց) փնտրելիս պետք է հեռու գնալ կաղնուց:(հեռանալ)

Կանաչով պատելը(կանաչապատելը) փրկում է քաղաքում բնակվողներին(քաղաքացիներին). օդում եղած փոշու ու գազի մեծագույն մասը ծառերի, թփերի, խոտի վրա է նստում:

Փայտի նյութից(փայտանյութից) գրեթե քսան հազար արտադրանքի տեսակ(արտադրատեսակ) են ստանում:

2.Ընդգծված բառակապակցությունները մեկական բառերով փոխարինի՛ր:

Վանա լճի մոտ շրջանում(մոտակայքում) ընկած Ռշտունյաց լեռները հայտնի էին պղնձի, կապարի, երկաթի հանք ունեցող վայրերով(հանքավայրերով), որոնք բազմաթիվ անգամներ(բազմանգամներ ) հիշատակվել են հայկական ձեռքով գրված գրքերում(ձեռագրքերում): Բրոնզի ու երկաթի դարերի շրջաններից(դարաշրջաններից) սկսած՝ հայկական լեռնոտ աշխարհում(լեռնաշխարհում) արդյունահանվում ու ձուլվում էին տարբեր մետաղներ, որը պատճառ էր դառնում, որ հանվող նյութերի անունները դառնային տեղերի անուններ:

Հետագայում հնէաբանությամբ զբաղվող գիտնականներն(հնէաբանները) ու երկրաբանությամբ զբաղվողները(երկրաբանները) այդ անվանումների միջոցով հայտնաբերում էին լեռներում գտնվող լքված փորված տեղեր(փորվածքները) ու մետաղ ձուլելու տեղեր(մետաղաձուլարանները):

3. Տրված բարդ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:

Գահընկեց,-գահից ընկած, իշխանազուն-իշխան ունեցող, արյունարբու-արյուն խմող, արքայանիստ-արքայի նստավայր, դյուրաբեկ-շուտ բորբոքվող, գավաթակից-գավաթի ընկեր, դրկից-ընկեր ունեցող:

Լրացուցիչ աշխատանք, պատասխանել հարցերին․

• Ի՞նչ բազմաբջիջ գորշ և կարմիր ջրիմուռներ ե ձեզ հայտն։ Բնութագրեք դրանց կառուցվածքը Նրանց կառուցվաքը մնան է թելի և այդ թելի վրա կախված են տերևանման օղակներ են կախված։
• Ջրիմուռները ավտոտրոֆներ են և ի՞նչ գործընթաց են կատարում։ավտոտրոֆ սննդառություն քլորոֆիլ պարունակող բույսերի էկոլոգիկան խումբել որոնց գերակշռող մասը տարածված է և բնակվում է ջրային միջավայրում որտեղ նրանք կազմում են բուսական զանգվածի հիմնական մասը։