День: 5 декабря 2023

Ամբողջ արտահայտություն և նրա թվային արժեք

4 декабря 2023Հանրահաշիվ 7-9

Հանրահաշվական արտահայտություն կոչվում է իմաստալից կազմված գրառումը տառերի, թվաբանական գործողությունների, թվերի և փակագծերի մասնակցությամբ:

a²−3b-ն հանրահաշվական արտահայտություն է:

Քանի որ հանրահաշվական արտահայտության մեջ մասնակցող տառերը կարող են ընդունել տարբեր թվային արժեքներ, ապա տառերը կոչվում են փոփոխականներ:

Թվային արտահայտության պարզեցման արդյունքում ստացվում է թիվ, որը կոչվում է թվային արտահայտության արժեք:

Հաշվենք a²−3b հանրահաշվական արտահայտության արժեքը a=−16 և b=−14 դեպքում․

a²−3b=(−16)²−3⋅(−14)=256+42=298

Իսկ a²−3a+2 հանրահաշվական արտահայտության արժեքը a=−4 դեպքում հավասար է 30-ի, քանի որ՝

(−4)²−3(−4)+2=16+12+2=30

Եթե տառերի որոշակի արժեքների դեպքում հանրահաշվական արտահայտությունն ունի թվային արժեք, ապա փոփոխականի այդ արժեքները կոչվում են թույլատրելի:

(a²−3)/(a+2) հանրահաշվական արտահայտության համար a=−4-ը թույլատրելի է, իսկ a=−2-ը թույլատրելի չէ, քանի որ այդ դեպքում պետք է բաժանել զրոյի վրա, իսկ զրոյի վրա բաժանել չի կարելի:

Առաջադրանքներ․

1)Հաշվել ամբողջ արտահայության արժեքը x = -10 դեպքում․

ա)3x — 8=3 *(-10)-8=-38

բ)3x² + 4x + 1= 300-40+1=261 

գ)x⁴ + 2x³ + 8x² + x=10000-2000+800-10=8790

2)Լրացրեք աղյուսակը

3)Հաշվեք արտահայտության արժեքը․

ա)(2xy² — 3a)(4x — 5a³y)= եթե x = 1, y = -1, a = 2

բ)(x³ yz² — 4xy³)(3x²y³ — 5xy²z³) եթե x = 2, y = -1, z = -1

գ)(a + b — c)(a² — b²) եթե a = 3, b = 2, c = -4

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Գտեք ամբողջ արտահայտության արժեքը a = -1; b = 2; c = 3 դեպքում․

ա)abc=-1x2x3=-6

բ)ab²c³=-1×2²x3³=-10

գ)3a²(bc)=3ax2x3=8a

դ)(2ab)³c²=2abx3=5ab

ե)(a² — b²) — 3c=1-2×3=4

զ)7(a³ — b²)² + c³=1-2×3=4

2)Լրացրեք աղյուսակը․

3)Հաշվեք արտահայտության արժեքը․

ա)(3a² b — 5x)(7a — 4bx²) եթե a = 1, b = 1, x = 1

բ)(a²b²c — 3b⁵c³)(5a³bc⁴ + 7ab⁴c) եթե a = -1, b = -1, c = -1

գ)(a + b + c)(a² + b²) եթե a = -3, b = -2, c = 4

04.12.2023

Աշխատանք դասարանում

1. Փակագծում տրված գոյականները գրի´ր համապատասխան հոլովով:

…(Նյու Յորքի) բնակիչները զարմանքով դիտում էին 19-ամյա մի … (ուսանողի), որը սիրալիր … (ժպիտը) սեղմում էր մի մեծ հանրախանութ մտնող բոլոր … (այցելուների) ձեռքերը: Այդ … (ձևով) 8643-րդ … (հաճախորդին) … (ողջունեուց) հետո նա վեր պարզեց կապտած ձեռքը և բացականչեց.

-Ուռա´: Ռուզվելտի … (ռեկորդը) գերազանցեցի:

Հավանաբար…(քչերին) է հայտնի, որ 1907…(թվականին) Սպիտակ…(տունը) մի…(ընդունելության) ժամանակ…(ԱՄՆի) այն ժամանակվա նախագահը սեղմել էր 8513…(մարդու) ձեռք:

2. Կազմի՛ր բառակապակցություններ՝ հարցական դերանունները փոխարինելով 

գոյականներով:

Դավաճանել ո՞ւմ, ինչի՞ն: ընկերոջը,հայրենիքին,երկրին

Ուրանալ ո՞ւմ, ի՞նչ(ը): կրոնին,հայրենիքը

3. Գտի´ր  Ա և Բ խմբերի բառերի բոլոր  հնարավոր  կապակցությունները:

Ա. Բացատրել, ներկել, կարոտել, մոռանալ:

Բ. Տատին, ընտանիքին, հորը, դասը, սխալը, մարդկանց, զանցանքը, ընտանիքը:

Բացատրել- տատին,ընտանիքինհորը,դասը, սխալը, մարդկանց, զանցանքը, 

Ներկել- Տատին, ընտանիքին, հորը, դասը, սխալը, մարդկանց, զանցանքը, 

Կարոտել- Տատին, ընտանիքին, հորը, դասը, սխալը, մարդկանց, զանցանքը, 

Մոռանալ- Տատին, ընտանիքին, հորը, դասը, սխալը, մարդկանց, զանցանքը, 

 Կարոտել- Տատին, ընտանիքին, հորը, դասը, սխալը, մարդկանց, զանցանքը, ընտանիքին

4. Նախադասության միտքն այնպես արտահայտի´ր, որ ընդգծված բառը փակագծում տրված հոլովով լինի:

Գերմանիայի Շտրեբեկ գյուղի բնակիչները մոտ հազար տարի շախմատ են խաղում: (գյուղում) Ավելի քան հարյուր տարի է, ինչ աշակերտները պարտադիր քննություն են հանձնում, որի ժամանակ և´ շախմատի մասին գիտելիքներն են ստուգվում, և´ խաղալու կարողությունը (տարուց):

Փարիզում կայացած միջազգային մրցաշարերից մեկի ժամանակ վերջին տեղը գրավեց անգլիացի մի շախմատիստ, որի ազգանունը Չեմպիոն էր: (մրցաշարի, ազգանունով)

Սիրելի թիմին պարտվելու ամոթից փրկելու համար արգենտինացի ֆուտբոլասերները ընդմիջման ժամանակ դարպասների տակ ռումբ էին դրել: (թիմը) Այդպես խաղի ընդհատման պատճառը դարձավ պայթյունը, և խաղը չեղյալ հայտարարվեց: (պատճառով, պայթյունի)

 Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. . Փակագծում տրված գոյականները գրի´ր համապատասխան հոլովով:

Երբեմն…(ծովից) լույս է դուրս գալիս: Այն դիտվում է մակերեսային տաք… (ջրերում)՝…(ալիքի) կապտականաչավուն…(լուսարձակումը)…(տեսքը): Ծովային…(լուսարձակումի) գլխավոր աղբյուրը միաբջիջ օրգանիզմներն են, որոնք ինչպես…(բույսերին), այնպես էլ…(կենդանիներին) հատկություն ունեն: Նրանք…(արևի) էներգիան լուսային…(էներգիաին) վերածելու բացառիկ ունակություն ունեն: Քիմիական բարդ…(ռեակցիաները)… (հետևանքը) առաջանում է «սառը» լուսարձակում, որը չի ուղեկցվում… (ջերմությունը)…(արտադրությունը):

2. Գտի´ր  Ա և Բ խմբերի բառերի բոլոր  հնարավոր  կապակցությունները:

Ա. Փարվել, գրկել, բռնել:

Բ. Թևը, երեխային, թևին, աղջկան, գլուխը, Արային, գլխին, Լուսինեին, մազերը, մորը, մազերին, գեղեցկուհուն:

Փարվել- Թևը, երեխային, թևին, աղջկան, գլուխը, Արային, գլխին, Լուսինեին, մազերը, մորը, մազերին, գեղեցկուհուն:

Գրկել- Թևը, երեխային, թևին, աղջկան, գլուխը, Արային, գլխին, Լուսինեին, մազերը, մորը, մազերին, գեղեցկուհուն:

Բռնել- Թևը, երեխային, թևին, աղջկան, գլուխը, Արային, գլխին, Լուսինեին, մազերը, մորը, մազերին, գեղեցկուհուն:

3. Գտի´ր  Ա և Բ խմբերի բառերի բոլոր  հնարավոր  կապակցությունները:

Ա. Հպարտանալ, կարոտել, սիրել, մտաբերել:

Բ. Հողը, ծնողներին, ջուրը, ընկերներին, հողին, ընկերներով, հողով, քրոջը, ջրին, քրոջով, ջրով, հայրենիքը, արևը, արևին:

Հպարտանալ-, Հողը, ծնողներին, ջուրը, ընկերներին, հողին, ընկերներով, հողով, քրոջը, ջրին, քրոջով, ջրով, հայրենիքը, արևը, արևին

կարոտել-, Հողը, ծնողներին, ջուրը, ընկերներին, հողին, ընկերներով, հողով, քրոջը, ջրին, քրոջով, ջրով, հայրենիքը, արևը, արևին

սիրել-, Հողը, ծնողներին, ջուրը, ընկերներին, հողին, ընկերներով, հողով, քրոջը, ջրին, քրոջով, ջրով, հայրենիքը, արևը, արևին

մտաբերել- Հողը, ծնողներին, ջուրը, ընկերներին, հողին, ընկերներով, հողով, քրոջը, ջրին, քրոջով, ջրով, հայրենիքը, արևը, արևին