День: 9 мая 2024

Օքսիդացման աստիճան

Օքսիդացման աստիճանի մեծությունը որոշվում է միացության մոլեկուլում դեպի տվյալ ատոմը կամ տվյալ ատոմից շեղված էլեկտրոնների թվով: Օքսիդացման աստիճանը նշանակվում է արաբական թվանշանով, դրվում է քիմիական նշանի վերևում, ընդ որում սկզբից գրվում է նշանը (+ կամ –), ապա՝ լիցքի թվային արժեքը: 

Օրինակ

Քլորաջրածնի մոլեկուլում ջրածին տարրի օքսիդացման աստիճանը +1 է, իսկ քլորինը` –1, որն էլ գրառվում է այսպես՝ H+1Cl−1:

Օքսիդացման աստիճանը կարող է ունենալ դրական, բացասական և զրոյականարժեքներ: 

Եթե քլորաջրածնի մոլեկուլում տեղի ունենար ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի լրիվ տեղաշարժ դեպի քլորի ատոմը, ապա ջրածնի ատոմը կլիցքավորվեր +1 լիցքով, իսկ քլորի ատոմը` –1լիցքով:

Դրանք պայմանական լիցքեր են և անվանվում են օքսիդացման աստիճան:

Միացությունում ավելի մեծ էլեկտրաբացասականությամբ քիմիական տարրի ատոմի օքսիդացման աստիճանը բացասական է, իսկ կապեր առաջացնող մյուս տարրերի ատոմներինը՝  դրական: 

Օքսիդացման աստիճանը, ինչպես և վալենտականությունը կարող են լինել հաստատուն և փոփոխական:

Փոփոխական օքսիդացման աստիճանները միացություններում որոշվում են ըստ բանաձևի:

Տարրերի օքսիդացման աստիճանները որոշելիս անհրաժեշտ է պահպանել հետևյալ սկզբունքները.

1. Պարզ նյութերի մոլեկուլներում տարրերի ատոմների օքսիդացման աստիճանները միշտ հավասար են 0-ի: 

Օրինակ

H02,O02,Cl02,Zn0

2.Ոչ մետաղների հետ առաջացրած միացություններում ջրածնի օքսիդացման աստիճանը հիմնականում +1 է, ակտիվ մետաղների հետ առաջացրած միացություններում` հիդրիդներում  −1 է:

3. Թթվածինը միացություններում հիմնականում դրսևորում է –2-ի հավասար օքսիդացման աստիճան, պերօքսիդներում` –1:

Օրինակ

H2O2 -ում թթվածնի օքսիդացման աստիճանը  –1 է: 

4. I,II,III  խմբերի մետաղների օքսիդացման աստիճանները հավասար են խմբերի համարներին, բացառությամբ I խմբի երկրորդական ենթախմբի:

5. Միացություններում բոլոր ատոմների գումարային լիցքը հավասար է զրոյի

օրինակ՝ H2O, SO2, SO3, P2O5

Հարցեր.

ՀԱՐՑԵՐ ԵՎ ՎԱՐԺՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

د

1. Ի՞նչ ենք հասկանում տարրի օքսիդացման աստիճան ասելով:- Օքսիդացման աստիճանի մեծությունը որոշվում է միացության մոլեկուլում դեպի տվյալ ատոմը կամ տվյալ ատոմից շեղված էլեկտրոնների թվով

Ինչպե՞ս է գրառվում օքսիդացման աստիճանը։- Քլորաջրածնի մոլեկուլում ջրածին տարրի օքսիդացման աստիճանը +1 է, իսկ քլորինը` –1, որն էլ գրառվում է այսպես՝ H+1Cl−1:

•  

Թվարկե՛ք հաստատուն օքսիդացման աստիճան ունեցող տարրերը։- Օքսիդացման աստիճանը, ինչպես և վալենտականությունը կարող են լինել հաստատուն և փոփոխական:

1. Ըստ տրված կաղապարների` կազմի՛ր բարդ նախադասություններ: Փորձի՛ր բացատրել՝ ստորակետը այս կառույցներում ինչ դեր  ունի:

…………………., այլապես…………….:
Ոչ թե  …………., այլ…………………….:
……………….., այլ ոչ թե………………:

Ոչ թե խաղալ այլ դաս սովորել,այլապես խելացի չեք լինի

2. Բարդ  նախադասությունների ընդգծված մասերը (երկրորդական նախադասությունները)  հանի՛ր:

Եգիպտոսի ամենամեծ հրաշալիքը, որն ապշեցնում էր մարդկանց դեռ հնադարում, Քեոփսի բուրգն է:
 Մեքսիկայում տարածվում է ֆուտբոլի մի նոր տեսակ, որի ժամանակ դաշտ  են թողնում կատաղած ցլին:
Ամազոնի ավազանում մի հետաքրքիր ծառ է աճում, որից  տեղացիները կաթ են ստանում:
Նորվեգացի հայտնի ճանապարհորդ, հետազոտող ու գրող Թուր Հեյերդալը  նորից ուղևորվեց  Զատկի կղզի, որը Խաղաղ օվկիանոսի արևելյան մասում է:
 Այս անգամ նրան ճանապարհորդության են հանել քարե հսկայական քանդակները, որ կղզու ափերի մոտ են գտնվում և տասնվեց դար առաջ են ստեղծվել: Քսան տոննանոց արձանները, որոնցից մի քանիսի բարձրությունն ութ մետրի է հասնում, կանգնած են ուղղահայաց դիրքով:
Հնագետներին մի քանի ամիս է պետք, որ առանց վնասելու մամուռից  ու տիղմից մաքրեն ծովի հատակից գտնված անտիկ սափորը:
Անապատներում,որտեղ կատաղի ու քմահաճ քամիներից տուժում են և՛ մարդիկ, և՛ կենդանիները, քամու էներգիան կարելի է օգտագործել տնտեսական նպատկներով: Մասնագետները պնդում են, որ ծովափնյա մի քանի քաղաք աստիճանաբար իջնում են ջրի տակ:

որն ապշեցնում էր մարդկանց դեռ հնադարում

որի ժամանակ դաշտ  են թողնում կատաղած ցլին:
որից  տեղացիները կաթ են ստանում:
որը Խաղաղ օվկիանոսի արևելյան մասում է:
որ կղզու ափերի մոտ են գտնվում և տասնվեց դար առաջ են ստեղծվել

արձանները, որոնցից մի քանիսի բարձրությունն ութ մետրի է հասնում

Ըստ գծագրի տվյալների գտնել β անկյունը․

180-70=110

2)Տրված է <1 = 50^o ,<2=48^o, <3=130^o ։Երեք ուղիղներից որո՞նք են զուգահեռ։

<1=<3

3)Ըստ գծագրի տվյալների գտնել a անկյունը․

<a=75

4)Տրված է <1 + <4 = 86^o ։ Գտնել <1, <2, <3, <4-ը։

86:2=43

<1=43

<4=43

180-43=147

<2=147

<3=147

5)<3-ը երկու անգամ մեծ է <1 -ից : Գտնել <2-ը և <4-ը։

<1=40

<3=140

<2=140

<4=40