Рубрика: կենսաբանություն

Միթոզը բջջի բաժանում է, որի ընթացքում մեկ բջիջից ստացվում է երկու նույնական բջիջ։ Այն ունի փուլեր, երբ քրոմոսոմները խտանում, շարանում, բաժանվում են և վերջում բջիջը երկու մաս է բաժանվում։ Միթոզը ապահովում է օրգանիզմի աճը և վնասված հյուսվածքների վերականգնումը։

1.ինչ է իրենից ներկայացնում գլիկոլիզը-Գլիկոլիզը բջջային շնչառության առաջին փուլն է, որի ընթացքում գլյուկոզը փուլային ռեակցիաներով քայքայվում է՝ առաջացնելով էներգիա և միջանկյալ նյութեր։

որոնք են աֆտոտրոֆ և հետերոտրոֆ օրգանիզմները-աֆտոտրոֆ և հետերոտրոֆ օրգանիզմները ըստ նյութաբանության բնույթի և էներգիայի ստացման եղանակների կենդանի օրգանիզմները բաժամվում են երկու հիմնական խմբի աֆտոտրոֆ և հետերոտրոֆ։

ներկայացնել քրոմոսոնի կառուցվածքը և նրա կատարած գործառույթը

ինչ է գենը և կայրոտիպը- գենը ծնողից դեպի երեխա փոխանցվող հիվանդություններն են։

կյանքի ոչ բջջային ձև էր վիռուսներ-կյանքի վիռուսները լինում են տարբեր օրինակ գրիպ և այլն

նախակորիզավորների կառուցվածք և առանձնահատկությունն էր-

ցիտոպլազմա բջջի հիմնական օրգանոիդներ-Ցիտոպլազման բջջի հեղուկ միջավայրն է, որտեղ տեղակայված են բջջի հիմնական օրգանոիդները։ Ցիտոպլազման ինքնին օրգանոիդ չէ, բայց պարունակում է բոլորն իրենց աշխատանքային վիճակում։

բջիջը աճելուց հետո կամ մահանում է կամ բաժանվում սա է բջջի կյանքի օրինաչափությունը։

նոյեմբեր ամսվա բլօգային աշխատանք

«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում 9-րդ դասարանում կենսաբանության  դասընթացի  ծրագիրն և գնահատման համակարգը հիմնված է հանրակրթության պետական չափորոշիչների,  ինչպես նաև կենսաբանության առարկայական չափորոշիչների և «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի  հեղինակային այլընտրանքային կրթական ծրագրի պահանջների վրա:  

9-րդ դասարանի կենսաբանության դասավանդումը նպատակ ունի սովորողի մոտ ձևավորել հետևյալ կարողությունները՝· ունենալ պատկերացում օրգանիզմի բջջաբանական կառուցվածքի , օրգանիզմի ներքին միջավայրում հանդիպող օրգանական և անօրգանական նյութերի վերաբերյալ,

·  կարդալ և հասկանալ տարաբնույթ տեքստերի,  հիմնական միտքը, 

· ճանաչել և պահպանել ակադեմիական ազնվություն տեղեկության աղբյուրներն օգտագործելիս,

· վերլուծել Հայաստանի Հանրապետության արդի էկոլոգիական հիմնախնդիրները և մարտահրավերները տեղական, տարածաշրջանային և գլոբալ համատեքստում, արձագանքել դրանց որպես իրազեկ, պատասխանատու և հայրենասեր քաղաքացի,

· ստեղծել մեդիա` պահպանելով համացանցից օգտվելու անվտանգության և էթիկական կանոնները,

· ուրիշների հետ համագործակցելով,ինքնուրույն մշակել և իրականացնել նախագծեր՝ ձեռք բերած տեղեկությունը ներկայացնելով տարբեր միջոցներով,

· նախաձեռնել կամ ակտիվորեն ներգրավվել տարատեսակ հանրօգուտ միջոցառումներում՝ ըստ սեփական հետաքրքրությունների,

· վերլուծել և գիտակցել տարբեր գործոնների ազդեցությունն ընտանիքում, խմբում և հասարակության մեջ,

· ունենալ մասնագիտական կողմնորոշում՝ հիմնված աշխատաշուկայի պահանջարկի և ինքնաճանաչման վրա:

Խնդիրներ՝

1.ներկայացնել նուկլենա թթուների կառուցվածքը և գործառույթը

2.ներկայացնել սպիտակուցի սինթեզը

3.ինչե իրենից ներկայացնում տրանսկրիպցիան

4.ինչ է իրենից ներկայացնում տրանսլացիա

5.ինչ ֆունկցիա ունի ԴՆԹ-ն- ԴՆԹ-ն կրկնակի շղթա Է

6.ինչ ֆունկցիա ունի ռնթ-ն- ՌՆԹ-ն միաշղթա է

7.նշել տարբերությունը դնթ-ի ռնթ-ի միջև- դնթ-ն կրկնակի շղթա է իսկ դնթ-ն միաշխթա և այլն

8.ինչ է գենը- գենը երեխայի մեջ եղած հատկություններն են օրինակ բօյ-ը մազերի և աչքերի գույն-ը որը գալիս է իրենց ծնողներից ժառանգաբար։

9.ինչե գլիկոլիզը

10.աֆտոտրոֆ և հետերոտրոֆ օրգանիզմներ-դրանք կանաչ օրգանական և անօրգանական նյութերեն

11.հոկտեմբեր ամսվա բլոգային աշխատանք

Սեպտեմբերի 22- 26

Սսսսսսիրելի՛ սովորողներ այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեման․

• Բջջի օրգանական նյութեր`ածխաջրերի- դասագիրք էջ՝ 11-16
• սպիտակուցներ, դրնաց կառուցվածքը՝ առաջնային, երկրորդային, երրորդային, չորրորդային կառուցվածք,բնափոխում, ֆունկցիան
• Ածխաջրեր, ճարպեր դրանց կառուցվածքը
• Դասարանում դասը պատմելուց հետո պատասխանել հարցերին․
• 1․ Որո՞նք են բջջի օրգանական հիմնական նյութերը։
• ա) Ածխաջրեր, ճարպեր, սպիտակուցներ, նուկլեինաթթուներ
• բ) Ածխաթթու գազ, ջուր, աղեր
• գ) Կալցիում, նատրիում, մագնեզիում
• դ) Ածխածին, ջրածին, թթվածին+
• 2․ Ո՞ր գործառույթն է բնորոշ սպիտակուցներին։
• ա) Էներգիայի պահեստավորում
• բ) Կատալիտիկ և կառուցվածքային
• գ) Իոնների հավասարակշռության պահպանում
• դ) Ժառանգական ինֆորմացիայի պահպանություն+
• 3․ Սպիտակուցի առաջնային կառուցվածքը որոշվում է․
• ա) Պոլիպեպտիդային շղթայի ամինաթթուների հաջորդականությամբ
• բ) Ալֆա-պարույրի և բետա-թերթիկի գոյությամբ+
• գ) Տարածական ամբողջական ծալքով
• դ) Մի քանի պոլիպեպտիդային շղթաների միավորմամբ
• 4․ Սպիտակուցի երկրորդային կառուցվածքը պայմանավորված է․
• ա) Ամինաթթուների հերթականությամբ+
• բ) Ջրածնային կապերով՝ ալֆա-պարույր և բետա-թերթիկ ձևավորմամբ
• գ) Դիսուլֆիդային կամ իոնային կապերով
• դ) Մի քանի շղթաների միավորմամբ
• 5․ Ի՞նչ է սպիտակուցի բնափոխումը (դենատուրացիան)։
• ա) Սպիտակուցի ամբողջական քայքայում մինչև ամինաթթուներ
• բ) Սպիտակուցի կառուցվածքի փոփոխություն՝ առանց առաջնային հաջորդականության խանգարման
• գ) Սպիտակուցի ամբողջական սինթեզ+
• դ) Սպիտակուցի էներգետիկ քայքայում
• 6․ Ո՞ր նյութերն են դասվում որպես մոնոսախարիդներ։
• ա) Գլյուկոզա, ֆրուկտոզա, գալակտոզա
• բ) Օսլա, գլիկոգեն+
• գ) Ցելյուլոզ, խիտին
• դ) Ճարպաթթուներ
• 7․ Ո՞ր ածխաջրերն են պահեստային ֆունկցիա իրականացնում կենդանական բջիջներում։
• ա) Ցելյուլոզ+
• բ) Օսլա
• գ) Գլիկոգեն
• դ) Խիտին
• 8․ Ճարպերի հիմնական կառուցվածքային միավորը որն է։
• ա) Գլյուկոզայի մոլեկուլը
• բ) Գլիցերին և ճարպաթթուներ+
• գ) Ամինաթթուներ
• դ) Նուկլեոտիդներ
• 9․ Որո՞նք են ճարպերի ֆունկցիաները բջջում։
• ա) Տեղեկատվության պահպանում
• բ) Էներգիայի պահեստավորում և ջերմամեկուսացում
• գ) Կատալիզ
• դ) Իոնների փոխադրում+
• 10․ Սպիտակուցի չորրորդային կառուցվածքը բնորոշ է․
• ա) Միակ շղթայից կազմված սպիտակուցներին
• բ) Մի քանի պոլիպեպտիդային շղթաների միավորմամբ առաջացած սպիտակուցներին
• գ) Ջրածնային կապերով պայմանավորված ծալքին+
• դ) Ամինաթթուների հաջորդականությանը

Սեպտեմբերի 15-19

Սիրելի՛ ընկերներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեման․

• Կենդանի օրգանիզմի բաղադրություն, 
• օրգանական, անօրգանական նյութեր, հիդրոֆիլ և հիդրոֆոբ նյութր:Էջ 11-12։
• Մասնակցել սեպտեմբեր ամսվա ֆլեշմոբին— կատարելու ենք դասարանում
• Մասնակցել թեստային աշխատանքին․

1․ Ի՞նչ նյութեր են կազմում կենդանի օրգանիզմի հիմնական բաղադրությունը։
ա) միայն ջուր
բ) օրգանական և անօրգանական նյութեր 
գ) միայն ճարպեր+
դ) միայն պրոտեիններ

2․ Որո՞նք են օրգանական և անօրգանական նյութերի հիմնական տարբերությունները։
ա) օրգանականում միշտ կա ածխածին, անօրգանականում՝ ոչ 
բ) օրգանականը լուծվում է ջրում, անօրգանականը՝ ոչ
գ) օրգանականը հիդրոֆոբ է, անօրգանականը հիդրոֆիլ
դ) օրգանականը միայն բջիջներում է, անօրգանականը՝ ոչ+

3․ Նշե՛ք կենդանի օրգանիզմում հանդիպող հիմնական օրգանական նյութերը։
ա) ջուր, աղեր
բ) ճարպեր, սպիտակուցներ, ածխաջրեր, նուկլեինաթթուներ+ 
գ) միներալներ
դ) աղեր և հանքային նյութեր

4․ Ի՞նչ է հիդրոֆիլ նյութը։
ա) ջրի հետ կապ չունեցող նյութ
բ) ջրի հետ լավ արձագանքող և լուծվող նյութ+ 
գ) ճարպային նյութ
դ) միայն օրգանական նյութ

5․ Ի՞նչ է հիդրոֆոբ նյութը։
ա) ջրի հետ լավ արձագանքող նյութ
բ) ջրում վատ լուծվող կամ անհաղթելի նյութ 
գ) սպիտակուց+
դ) ածխաջուր

Ներկայացնելու եմ նոր թեմա․

• Բջջի օրգանական նյութեր`ածխաջրերի, 
• սպիտակուցներ, դրնաց կառուցվածքը՝ առաջնային, երկրորդային, երրորդային, չորրորդային կառուցվածք,բնափոխում, ֆունկցիան:
• Ածխաջրեր, ճարպեր դրանց կառուցվածքը

Սեպտեմբերի 8-12

Սիրելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեմաները․

Կենդանի օրգանիզմի բաղադրություն, օրգանական, անօրգանական նյութեր, հիդրոֆիլ և հիդրոֆոբ նյութր:

Լրացուցիչ աշխատանք- պատասխանել հարցերին

1. Ո՞րն է օրգանւզմի ամենափոքր միավորը։ բջիջ

2.Ի՞նչ օրգանական և անօրգանական նյութեր գիտեք, բերեք օրինակներր։- օրգանականը միայն բջիջներում է

3. Բնութագրեք հիդրոֆիլ և հիդրոֆոբ նյութերը, բերեք օրինակներ։-

Դասագիրքը՝տես այստեղ:

Մարտի 30-ից ապրիլի 6

Սիրե;ի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք․

• Մարսողության համակարգ և կառուցվածքը :
• Մարսողությունը բերանի խոռոչում:
• Մարսողական գեղձեր, դրանց կառուցվածքը և ֆունկցիան:
• Սննդի բաղադրամասերը և դրանց նշանակությունը, Մարսողության նշանակությունը, մարսողական համակարգի կառուցվածքը:
• Դասագիրք, էջ՝ 135-140

Փետրվարի 24-ից մարտի 2

• Սրտամկանի ինֆարկտ, առողջ սիրտ,
• Ինսուլտ՝գլխուղեղի կաթված- այս նյութը դասարանում քննարկել ենք․-էՋ 107-110:

Լրացուցիչ աշխատանք․

1. Ինչպե՞ս է առաջանում սրտամկանի ինֆարկտը։խրոթան,որախոթան,ախի,դեոմ

• Արյան կարգեր
• Արյան շրջանառությունը անոթներով-կրկնություն դասագրքից-էջ՝ 107-109
• Արյան զարկերակային ճնշում և անոթազարկ- դասագիրքից էջ՝ 112-114

Լրացուցիչ աշխատանքն, պատասխանել հարցերին․

1. Ինչո՞վ է պայմանավորված անոթներում արյան շարժման արագությունը:
2. .Ո՞ր անոթներում է դիտվում արյան հոսքի ﬔծ արագություն:
3. Որո՞նք են արյան հոսքի արագության նվազման պատճառները մազանոթներում:
4. Ինչո՞ւ են դեպի թոքեր գնացող անոթները կոչվում երակային անոթներ:
5. Սրտի ո՞ր բաժնից է սկսվում արյան ﬔծ շրջանառությունը և որտե՞ղ է ավարտվում: